Historia szkoły

Dulcza Wielka powstała w XIV wieku. W świetle dostępnych źródeł można stwierdzić, że początek osady wiąże się z rodem Sulimów. Na przestrzeni wieków wieś należała do Ligęzów, Radziwiłłów oraz Raczyńskich. Ostatnimi właścicielami byli Piotr i Anna Forystowie i na nich kończy się okres wielkiej własności ziemskiej, która skupiona była w rękach jednego właściciela.

Gnębieni pańszczyzną chłopi w okresie rabacji chłopskiej w 1846 roku splądrowali i zniszczyli dwór oraz zabili siedmiu jego mieszkańców. Aresztowano wówczas 30 osób. W roku 1848 roku na mocy reformy uwłaszczeniowej chłopi otrzymali na własność ziemię dotychczas uprawianą. Stopniowo zaczęła się budzić świadomość narodowa. Było to wynikiem uwolnienia się od niewolniczego stosunku do panujących kolejnych właścicieli, jak też coraz bardziej skutecznej pracy organicznej wśród ludu . Od 1870 r. funkcjonowała we wsi szkoła jednoklasowa, w latach późniejszych przekształcona w pięcioklasową. Jednym z jej pierwszych nauczycieli był Jan Zawiślak. W 1908 roku powstała ochotnicza straż pożarna.

W 1914 r. rozpoczęła się I wojna światowa, a zarazem nastały bardzo ciężkie czasy na wsi, która dwukrotnie była zajmowana przez wojska rosyjskie. Żołnierze zajmowali domy na kwatery, zabierali żywność. W maju 1915 na trzy dni zatrzymał się w Dulczy front. W wyniku silnego ostrzału artyleryjskiego w wiosce spłonęło 6 gospodarstw, a pola zryte były lejami po pociskach. Kiedy ponownie do wsi wkroczyli Austriacy, życie codzienne mieszkańców znalazło się pod nowym, bardzo surowym rygorem okupacyjnym. Zwiększono liczbę posterunków żandarmerii. Masowo rekwirowano żywność, zabierano konie i dobytek. We wsi pozostały tylko kobiety, dzieci i starsi wiekiem gospodarze. W szeregi armii austriackiej wcielono wszystkich mężczyzn do 52 roku życia, którzy walczyli i ginęli w różnych częściach Europy.

Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. pojawiła się konieczność walki w wojnie polsko- bolszewickiej w 1920 roku. Uczestniczący w niej dulczanie mieli więc swój udział w ratowaniu Europy przed komunizmem.

Dwudziestolecie międzywojenne to dla mieszkańców miejscowości czas wielkiej odbudowy. Zniszczone przez front gospodarstwa trzeba było wznosić od podstaw. Pomimo przeżywanych trudności materialnych mieszkańcy starali się radzić sobie najlepiej jak tylko potrafili. Życie kulturalne i intelektualne skupione było wokół szkoły, która była sześcioklasową. Od 1928 do 1944 roku funkcję kierownika szkoły pełnił Jan Leyko.

W okresie międzywojennym zrodziła się inicjatywa budowy kościoła. W ciągu zaledwie dwóch miesięcy w 1931 r. postawiono drewniany budynek. Pierwsza Msza święta i jednocześnie poświęcenie świątyni miało miejsce 23 stycznia 1938 r. 1 sierpnia 1938 r. biskup Franciszek Lisowski erygował w Dulczy samodzielną parafię pod wezwaniem Trójcy Przenajświętszej, która liczyła około 1500 parafian. Pierwszym proboszczem został ksiądz Stanisław Szafrański, który funkcję tę sprawował do 1944 roku.

W 1939 r. wybuchła II wojna światowa, a wraz z nią nastała okupacja hitlerowska i czasy ponownego zniszczenia i biedy. Szczególnie dotkliwie mieszkańcy Dulczy Wielkiej odczuli nałożony przez władze okupacyjne kontyngent. Dramatyczne przeżycia wiązały się z wywozem młodzieży na przymusowe roboty do Niemiec. Mieszkańcy wsi rozpoczęli próby obrony własnej tożsamości poprzez uczestnictwo w różnych strukturach oporu takich jak: ZWZ-AK czy Bataliony Chłopskie. Ponadto mieszkańcy wsi udzielali pomocy ludności żydowskiej, ryzykując przy tym życiem własnym oraz swojej rodziny. Najwięcej zniszczeń spowodowały działania przyfrontowe w sierpniu 1944 roku. Wówczas to przez wieś przebiegała linia frontu, a mieszkańcy musieli na pół roku opuścić własne domy i szukać schronienia w okolicznych miejscowościach.

17 stycznia 1945 r. ruszyła ofensywa radziecka i tym samym front odsunął się od wioski. Mieszkańcy powoli wracali do domów, ale z Dulczy Wielkiej zostały jedynie zgliszcza, ograbione gospodarstwa, zniszczone zagrody. Wieś w 95% została zniszczona i praktycznie przestała istnieć. Wiele rodzin opłakiwało tych, którzy nie wrócili z wojny – żołnierzy walczących na wszystkich frontach Europy, a także więźniów obozów koncentracyjnych. Tym, czasem bezimiennym bohaterom, została poświęcona tablica pamiątkowa, która znajduje się w miejscowej szkole podstawowej

Po wojnie dulczanie musieli odnaleźć się w nowej sytuacji. Zaczęto budować nowe domostwa, z czasem pomyślano też o obiektach służących wszystkim mieszkańcom. Na pierwszy plan wysunięto sprawy kościoła, doszczętnie spalonego w czasie działań wojennych. W 1946 r. probostwo objął ksiądz Kazimierz Kalinowski. Kierowany przez niego komitet parafialny podjął inicjatywę budowy nowego, murowanego kościoła, który konsekrował ksiądz biskup Karol Pękala w 1956 r. Kiedy na emeryturę odszedł ksiądz Kalinowski, jego miejsce zajął ksiądz Mieczysław Ryba. Udziałem nowego proboszcza stał się gruntowny remont świątyni. Jego następcy: ks. Jan Krupa, ks. Stanisław Staśko i ks. Andrzej Ślusarz troszczyli się i troszczą nadal o duchowy i materialny rozwój parafii.

W tym też czasie ważnym celem stało się znalezienie odpowiedniego budynku szkolnego, który mógłby pomieścić zwiększającą się stale liczbę uczniów. Ówczesny kierownik szkoły, Jan Rolle, rozpoczął starania o budowę nowoczesnego obiektu. W 1964 roku w ramach akcji Tysiąca Szkół na Tysiąclecie Państwa Polskiego rozpoczęto wznoszenie nowego budynku. 22 sierpnia 1966 roku nowa szkoła - pomnik została oficjalnie otwarta. Po dzień dzisiejszy pełni swą oświatową funkcję, długoletnim dyrektorem szkoły był do roku 2014 - Zdzisław Lasota. A obecnie dyrektorem Zespołu Szkolno-Przedszkolnego jest Agnieszka Snuzik.

Przemiany polityczne i gospodarcze, jakie dokonały się w Polsce w okresie powojennym, widoczne były też w Dulczy Wielkiej. Powstały inwestycje, które zmieniły infrastrukturę miejscowości. Przeprowadzono elektryfikację wsi, meliorację gruntów, zbudowano utwardzoną drogę. W 1975 roku uruchomiono linię autobusową Mielec - Dulcza Wielka. Obecnie wieś posiada wodociąg, gazociąg i nowoczesną linię telefoniczną. Działa tu jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, funkcjonuje LKS „ Jamnica”, istnieje chór „Cantamus” oraz filia Gminnej Biblioteki Publicznej. Wieś jest reprezentowana przez Radę Sołecką i sołtysa, którym obecnie jest Marek Wolak. Liczba mieszkańców przekroczyła już 1700 (2008r.) , stawiając miejscowość na drugim miejscu pod względem liczby mieszkańców w gminie Radomyśl Wielki. Dziś Dulcza Wielka to miejscowość o dynamicznie rozwijającej się drobnej przedsiębiorczości związanej bezpośrednio i pośrednio z rolnictwem. Z typowo rolniczej powoli zmienia się jednak w miejscowość o walorach wypoczynkowych. A wszystko to dzięki staraniom pokoleń dulczan, którzy przez stulecia pracowali na jej dzień dzisiejszy.